مقدمه و تعریف:

حقوق جزا و جرم شناسی در مفهوم مدرن (امروزی) که به عنوان رشته ای نظام مند و دارای اصول و قواعد کلی ناظر بر جنبه های ماهوی و شکلی مستقل ازهم می باشد، عمری حدود دو قرن دارد. این رشته از حقوق که از شاخه های اصلی حقوق عمومی محسوب می شود خود دارای رشته های مختلف می باشد که عمدتاً شامل علوم جنایی تجربی ازیک سو و علوم جنایی تحلیلی – تفسیری از سوی دیگر می شود. تحول روزافزون حقوق جزا و علم جرم شناسی در جوامع مختلف باعث ایجاد گونه های مختلفی ازاین شاخه شده است که در گذشته سابقه های نداشته است. ظهور علوم جنایی تجربی (از جمله علوم جرم یابی، جرم شناسی و کیفرشناسی و …) نشانگر تخصصی شدن حقوق جزا است که بی تردید مرتبط با تحولات حاکم بر جامعه، صنعت، اقتصاد و … است. با این حال آنچه درمیان گونه های متنوع علوم جنایی اهمیت ویژه دارد حقوق جزا در مفهوم خاص خود و علم جرم شناسی است. رشته حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه پیام نور به دو بخش عمده حقوق جزای ماهوی وشکلی تقسیم می شود. رشته های حقوق جزای عمومی و اختصاصی زیر مجموعه حقوق جزای ماهوی اند که در ذیل به تعریف و تبیین اجمالی آنها و سایر رشته های مرتبط می پردازیم:
حقوق جزای عمومی علمی است که به مطالعه قواعد کلی و مشترک جرایم و مجازاتها می پردازد.
حقوق جزای اختصاصی شعبه ای از حقوق جزا ماهوی است که به مطالعه جرایم به طور خاص و شرایط اختصاصی حاکم بر آنها و مجازاتهایی که ممکن است مورد حکم واقع شوند می پردازد.
حقوق جزای شکلی (آیین دادرسی کیفری) : آیین دادرسی کیفری که در فاصله بین وقوع جرم و صدور حکم مجازات اهمیت می یابد مجموعه قوانین و مقرراتی است که برای کشف جرم، تعقیب متهمان و تحقیق از آنان، تعیین مراجع صلاحیت دار، شیوه های اعتراض به آراء و نیز بیان تکالیف مسئولان قضایی و انتظامی در طول رسیدگی به دعوای کیفری و اجرای احکام ازیک سو و حقوق آزادیهای متهمان ازسوی دیگر، وضع و تدوین شده است.

هدف حقوق جزا و جرم شناسی:

هدف از این دوره تربیت کارشناس ارشد در رشته حقوق جزا و جرم شناسی است همراه با بالا بردن سطح اطلاعات و آگاهی و بینش حقوقی دانش آموختگان دوره کارشناسی توأم با آموزش روش تحقیق و تقویت قدرت استنباط و تجزیه و تحلیل مسائل حقوقی.